Thursday, April 5, 2007

China Rama Chanchin Tha Meichher

(A hmasain word thenkhat sawi pum hlauhawm deuh ho a tawi zawng leh saptawnga sawi hrehawm deuhte mizo tawnga hriatthiam theih turin ka ziak a, in lo hrethiam dawn nia)

China ramah hian Lal Isua thih hnu kum 600 velah, Nestorian hovin Chanchin Tha meichher an lo pu lut tan a,hna chhunzawm turin raawngbawltu M an luh belh zel a, zawimuangin ringtu an pung chho ve zel a, kum 1919-ah chuan Chinese tawngin Pathian lehkhabu (Union version) an publish thei ta a, a hnu lawk kum 1921-ah chuan tuna rorellai pawl, kawmiunis pawl a lo ding tan a, ramdangmi, a bikin M te hnawhbo chu an thiltumte zinga mi a ni a, 1921 ah M do pawl te lo piang zelin, ringtute pawh nekchep an lo ni tan ta a, 1946-49 velah kawmiunis thlipuiin ram a nuai ta tak tak a,"China tundinna" thupuia hmangin mite rilru an hneh ta hle mai a,a tawpah phei chuan sorkarna an lo chelh chho ta nge nge a,chuvang chuan M awmte chuan a ram an chhuahsan ta hum hum mai a,a tam ber chuan 1950 chho vel (early 50's) ah an chhuahsan a ni.Ram chu Kawmiunis sawrkar hnuaiah a awm ta a,pawnlam atanga Chanchin Tha hrilh theihna awmchhun chu short wave hmang chauhvin a ni ta rih a, tichuan khawvel ramdang hnuchhawnin, anmahni in kum rei fe chhung an intihrang ta a,Mao Tze Dong (Mizovin Mau seh Tung-a kan tih kha) hruaina in chutih laia khawvel sawrkar ropui, British sawrkar kum 15 chhunga leh pelh tumin an tang nasa mai a,a tir lamah hlawhtling dawn awmin a lang na a, a ziktluak ta lo hlauh a ni.Kum 23 zet hnua America President Nixon a zin khan khawvel nen inzawmna a siam leh tan ta a ni. Hetih chhung hian ringtuten an tuar nasa em em a,nekchep leh tihduhdahna kara tihduhdah leh thih pawh huama Lalpa tana rinawm tlat mite avangin Chanchin Tha meichher chu a mit lova,Kohhran a thang chho ve zel a,'78 kuma Deng Xiao Ping-a "kawngkhar hawn"pawlisi a vangin ramchhungah M te a rukin an lut leh thei tan ta a, mahse a hma angin M hming puin an lut thei tawh lova, platform engemaw an neih a lo tul ta a,hna te thawkin, chumi phenah chuan Chanchin Tha an puangdarh leh thei ta ani.

Sawrkar a register Kohhran an awm a, mahse ringthar siam leh midang inleh te khap anih avangin register loh Kohhran lo ding zui ve ta zel a,tun dinhmunah chuan register aiin register loh Kohhran hi a lian tawh zawk ani.Register loh Kohhran hruaitute hian an zalen ve deuh hnu, 1998 Aug khan sawrkar ah ngenna an siam a,tunah chuan heng register Kohhran te nen hian sakhaw zalenna hmunkhat an lo enjoy thei ta ani. Zalen taka inkhawmte phalsak an ni ve ta.

2002 kum khan China ramchhunga kum tam tak an khap, Pathian Lehkhabu chu a ramchhung press ngeiah 30 million lai an chhu leh thei ta a,khawvel ramdang atanga harsa fe a lakluh thin kha,an ramchhung ngeia chhut phal an lo ni leh ta chu,khawvel leh china rama ringtute tan lawmna nasa tak a ni. Kawng inhawn sawtzia tilangtu ani bawk.

Nikum kumtawp lam khan CCTV 9,China a English channel awmchhunah,news ka en a, China rama ringtu inzawmkhawm pawl,Kohhran hrang hrang ten Beijing-a inkhawmpui an hman thu an rawn puang a,sakhaw lam news reng reng puan a awm khat a, beng a verh zak mai a,he khawmpuia Chinese ringtute chibai buk nan America rama naupangten an chibai bukna thu mawi tak tak an thawn te pawh an tilang a,Pathianin China a hmangaih, Isuan a hmangaih che, Isua i tan a thi a ni,tih leh thudang tam tak an rawn tilang a, phur em em in ka thlir dauh dauh mai. Nikum vek khan China Muslim hote pawh Haj (khaw thianghlim tlawh) turin mi tam tawk sawrkarin a tir liam ve ta nghe nghe a ni. Sakhaw zalenna a inhawng ve zel a, engtikah emaw chuan zalen takin he ramah hian Pathian kan la bia ang a,mitin ta tur Chanchin Tha hi an la dawng kim ngei ang.

Tunah hian China ram chu Olympic thleng turin a inbuatsaih nasa hle a,he Olympic hmang hian Lalpan hna thawk se tih hi kan duhthusam leh tawngtaina a ni a,Hmangaihtu Pathian an lo hriatna hun alo nih theih nan leh sawrkar hruaitute rilru pawh a lo inhawn chhoh zel theih nan tawngtaina-in i tang tlang ang u aw...
...................................................................................................................................................

2 comments:

Puia said...

Ka ram tlawh chang ber pawl a ni China hi. a chhan chu; Khawvel ram zawng zawnga ram thangduang chak ber leh hmasawn chak ber a ni mai lo va, khawvel ram a zawnga mihring tamna ber a han ni leh zel te hi an ram kalsiam zira awmchilh ka chak thin hle.

Miin Communist in awpna an hmuhdan he bui thin kha China hian a her rem rawp mai niin ka hre thin.

Anonymous said...

Nestorian Church kha 600AD velah an lo lut a China ah, mahse Tang Dynasty atluk rual khan an tlu ve mai emawh tih tur a ni a, an hnuhma hmutur a awm lo. Anmahni ina ringtu an siam tih tur kha an awm meuh lo. Chuvang chuan "...zawimuangin ringtu an pung chho ve zel a...." i tih lai tak kha a dik lo.

Kum 1919 vel atang chau khan chanchin tha athar in a lut leh chau zawk a ni.

Pathian in malsawm che u rawh se.